Dagelijks worden 30 Belgen getroffen door een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Gemiddeld overleven slechts 5 tot 10% van hen. Een onmiddellijke reanimatie verhoogt de overlevingskans. Een snelle reactie bij een hartstilstand is met andere woorden de sleutel tot het overleven en een goed herstel achteraf. Hoe langer het slachtoffer zonder hulp blijft, hoe groter de kans op blijvende schade en overlijden. Bij elke minuut die voorbijgaat zonder hartmassage of externe schok om het hart terug op te starten, daalt de overlevingskans met 10%. Wanneer het slachtoffer geen hulp krijgt binnen de eerste 4 tot 6 minuten na de hartstilstand, is de kans op overlijden 90 à 95%. Elke seconde is dus van belang!

Een Automatische Externe Defibrillator (AED) is een draagbaar toestel dat een elektrische schok aan het hart toedient bij levensbedreigende hartritmestoornissen. De AED analyseert het hartritme van het slachtoffer en bepaalt automatisch of een stroomstoot het slachtoffer kan helpen. Een defibrillator is voorzien van twee elektroden die op de borstkas van het slachtoffer geplaatst kunnen worden. Het gebruik van zo’n toestel binnen de 3 tot 5 minuten nadat de hartstilstand zich voordeed verhoogt de overlevingskans met 50 tot 70%. 

Een AED is heel eenvoudig te bedienen. 

De meeste toestellen hebben maar één of twee knoppen: één om het toestel aan te zetten en eventueel een tweede om een elektrische schok toe te dienen.

1. Zet het toestel aan. Zodra de AED geactiveerd is, stuurt de adviesstem de hulpverlening. De eerste adviezen zijn altijd: 'alarmeer de hulpdiensten' en 'ontbloot de borstkas van het slachtoffer'. 
2. Zodra de borstkas van het slachtoffer ontbloot is, brengt de eerstehulpverlener de twee zelfklevende elektroden van het AED-toestel aan. De AED vraagt om het slachtoffer niet meer aan te raken en begint met een automatische analyse van het hartritme. 
3. Als de AED levensbedreigende hartritmestoornissen vaststelt, zal hij een stroomstoot door het hart toedienen (defibrilleren). Bij sommige AED-toestellen moet de hulpverlener dit zelf doen door op een knop te drukken. 
4. Een snelle stroomstoot kan het normale ritme van het hart herstellen, zodat het bloed weer door het lichaam gepompt kan worden. Zo wordt hersenschade bij het slachtoffer voorkomen.
5. Daarna is hartmassage en beademing altijd nodig. Ook dat zegt het toestel. Na twee minuten reanimeren analyseert de AED opnieuw het hartritme om te zien of er nog een schok nodig is. Zo gaat de eerstehulpverlener door met reanimeren en defibrilleren tot de ziekenwagen of de MUG ter plaatse is. 

Wat doe je anno 2020 wanneer vlak bij jou iemand onwel wordt? Dien je meteen eerste hulp toe of hou je toch rekening met de opgelegde afstandsmaatregelen? Geen gemakkelijke keuze voor een eerstehulpverlener. Daarop pasten Rode Kruis Vlaanderen hun algemene eerstehulprichtlijnen voor de bevolking aan. Ze hielden daarbij rekening met de richtlijnen van de Belgische en de Europese Reanimatieraad. Zo willen zij voor jou verduidelijken hoe jij tijdens de COVID-19 pandemie toch kan helpen, zonder je eigen gezondheid in gevaar te brengen.