Het is half augustus: de zon schijnt nog uitbundig, maar de agenda begint zich alweer te vullen. In de redactie zit dan wel geen Nostradamus, maar we durven wel te voorspellen dat u, terwijl u dit leest, al tips heeft gezien in de krant of op sociale media over hoe u langer in een ontspannen staat kunt blijven. Van digitale pauzes tot ademhalingstechnieken. Maar kunt u hier werkelijk wat mee als er lessen uitvallen of als er uit uw systemen data blijken te lekken? Deze editie van DNM-online biedt u het beste van twee werelden en verbindt het vita contemplativa van de zomer met het vita activa van het nieuwe schooljaar.

Pieter Leenheers kijk op het leven in onderwijsorganisaties

Jan Bransen 

Scheidend hoogleraar Jan Bransen oordeelt kritisch over het huidige onderwijsonderzoek. Dat is maar al te vaak, zoals hij dat noemt, Erklärend onderzoek dat de asymmetrische verhouding tussen onderzoeker en de leraar als gebruiker versterkt. Het levert namelijk bevindingen op over werkzame mechanismen waardoor degenen met kennis van die mechanismen hun technische controle zien groeien. Bransen pleit daartegenover voor Verstehend onderzoek, dat wil zeggen, de poging om verschillende perspectieven voor elkaar toegankelijk te maken en de zaak ook eens van een andere kant te bekijken.

Tanja de Ruijter en Pieter Leenheer in gesprek met Marleen Stikker

In 2020 sprak Waag-directeur Marleen Stikker haar zorgen uit de digitalisering van het onderwijs. Die zorgen zijn inmiddels alleen maar toegenomen. We leven, aldus Stikker, in een gedigitaliseerde wereld waarbij we extreem afhankelijk zijn van de techindustrie. De vraag hoe we regie houden over onze democratie en rechtstaat, is urgenter dan ooit

Hartger Wassink

In de afgelopen tien jaar is er veel veranderd in de werkwijze van de Inspectie van het Onderwijs. In dezelfde periode nam de intensiteit van het maatschappelijk debat over de kwaliteit van het onderwijs en het lerarentekort toe. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor het intern toezicht van onderwijsorganisaties? Hoe kun je je als intern toezicht op de goede manier bezighouden met onderwijskwaliteit, en hoe heb je je daarbij te verhouden tot het externe toezicht? In dit artikel gaat Hartger Wassink in op deze vragen. 

Marianne van Teunenbroek en Margriet van der Sluis interviewden Iliass El Hadioui

In December 2023 lichtte onderwijssocioloog Iliass El Hadioui het door hem ontwikkelden professionaliserings- en verbeterprogramma programma De Transformatieve School toe. In dit interview gaat El Haddioui nader in op de rol van de schoolleider en het belang van het verbinden van de binnen- en buitenwereld. Hoe ga je als school om met een leerlingenpopulatie die in hoog tempo verandert? En waarom excelleren sommige scholen hierin, soms tegen de verwachtingen in, en wat kunnen schoolleiders en bestuurders doen om dit mogelijk te maken? 

NRO-congres 2025 ‘Kennis in beweging’
Met kennis uit onderzoek de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs versterken: daarvoor kom je naar het NRO-congres! Laat je inspireren en deel jouw kennis en ervaring met anderen. Het NRO-congres 2025 vindt plaats op woensdag 29 oktober bij NBC Nieuwegein. De kosten voor deelname bedragen 59 euro exclusief 21% btw.

Comfortabel uit balans

Diete de Vos

In mijn vorige baan als beleidsmaker was ik gewend om me op bepaalde momenten volledig te focussen op dat ene beleidsstuk dat af moest of die overlegvoorbereiding die de deur uit moest. Meestal was het voldoende om me even af te sluiten in een aparte ruimte. Inmiddels ben ik ongeveer 9 maanden schoolleider in het primair onderwijs.

 Tijd om op te staan voor de menselijke maat 

Bart Schipmölder 

Eén van mijn favoriete films is Modern Times uit 1936 van Charlie Chaplin. Ik zag hem voor het eerst in mijn studententijd en was toen al geraakt door het beeld dat wordt geschetst van de mens als ondergeschikt radertje in een groter productiesysteem. Je zou erom kunnen lachen, maar de film was een scherpe kritiek op de industrialisatie, waarin de mens vervreemdt en wordt opgeslokt door systemen die hem controleren. En bij mij rijst de vraag: wat is er werkelijk veranderd?

Medezeggenschap

Hartger Wassink

Medezeggenschap, kent u die uitdrukking? Medezeggenschap is onmisbaar voor de zogenoemde ‘checks and balances’ in de governance-driehoek: bestuur-toezicht-medezeggenschap. Maar de paradox is dat effectieve mede-zeggenschap allereerst om goede zeggenschap vraagt. Zonder de goede checks geen balances. De crux zit in dat ‘mede’. 

Bonn als metafoor: op zoek naar het DNA van Europa

Emmeken van der Heijden

Als je in Bonn het station uit loopt, zie je aan je rechterhand een dakloze man op de grond zitten. Naast zich een hond en wat spullen. Niets opmerkelijks zou je denken, tot je ziet wat hij doet: deze man leest een boek. Het is niet het enige dat opvalt op mijn trip deze zomer naar Bonn, de stad waar ik halverwege jaren negentig werkzaam was.

Vergroot de impact van jouw leiderschap!
Ben jij beginnend of ervaren schoolleider in het po, vo, mbo of hbo? Wil je de impact van jouw leiderschap vergroten? Schrijf je dan nog vóór de zomer in voor één van onze opleidingen in het studiejaar 2025-2026; een overzicht vind je online. Wil je een advies op maat? Mail naar info@nso-cna.nl en we nemen snel contact met je op.

Paul A. Kirschner & Tine Hoof (reds.) (2024)

De leraar: vakmanschap in onderwijs.  

Joris Vlieghe (2024)

Wat een leraar tot leraar maakt. Vorming, zaakgerichtheid en liefde voor de wereld.

Gijs H. van Gemert, Karlieneke Speijers en Sofie Sergeant (2025)

Inclusief gedrag. Inclusief onderwijs als antwoord op probleemgedrag. 

Frank Cornelissen (red.) (2025)

Maak samen je eigen onderwijs. Veranderen, vernieuwen en verbeteren voor schoolteams

Voor slechts € 3,55 per maand ben je al lid.

DNMonline is een onafhankelijk online platform inzake leiderschap in het funderend onderwijs. Met 8x per jaar nieuwe content, toegang tot een uitgebreid archief.